Ρουτίλιο

Το ρουτίλιο (αγγλ. rutile) είναι ορυκτό του τιτανίου, του οποίου αποτελεί και το κυριότερο μετάλλευμα. Απαντά τόσο σε εκρηξιγενή πετρώματα (ανορθοσίτης, γρανιτικός πηγματίτης) όσο και μεταμορφωσιγενή πετρώματα (μεταμόρφωση υπό υψηλές θερμοκρασίες και πιέσεις), όπως μέσα σε γνεύσιο, μεταμορφωμένους ασβεστολίθους επαφής) αλλά και σε σχιστολίθους. Σε περιπτώσεις χαμηλότερων πιέσεων σχηματίζονται τα πολυμορφικά του ορυκτά ανατάσης και βρουκίτης. Συχνά στην δομή του ρουτιλίου συμμετέχουν σίδηρος, νιόβιο και ταντάλιο, τα οποία του προσδίδουν μελανό χρώμα. Είναι ορυκτό συνδεδεμένο με αιματίτη, ιλμενίτη, απατίτη, αδουλάριο, τιτανίτη και, ιδιαίτερα, χαλαζία.

Το φαινόμενο του αστερισμού, που εμφανίζουν ορισμένοι πολύτιμοι λίθοι, όπως το ζαφείρι, οφείλεται στην ύπαρξη μικρών κρυστάλλων ρουτιλίου.

Η σιδηρόμαυρου χρώματος παραλλαγή του ονομάζεται νιγρίνης (nigrin). Χρησιμοποιείται, κυρίως, για την παρασκευή τιτανίου και άλλων, σπανιότερων μετάλλων, όπως ταντάλιο και νιόβιο, αλλά και για την επικάλυψη των ηλεκτροδίων της ηλεκτροσυγκόλλησης, οπότε το παραγόμενο κράμα περιέχει και τιτάνιο. Ανευρίσκεται σε πολλές περιοχές ανά τον πλανήτη. Κύριοι παραγωγοί ρουτιλίου είναι η Αυστραλία, η Νότια Αφρική, η Ινδία, η Ουκρανία, η Σρι Λάνκα και η Μαδαγασκάρη.

Κατηγορία Οξείδια (ομώνυμη ομάδα)
Χημικός τύπος   TiO2
Πυκνότητα       4,5 gr/cm3
Χρώμα           Ρουβινέρυθρο, καστανό,
                κίτρινο, ιώδες, μέλαν
Σύστημα 
κρυστάλλωσης    Τετραγωνικό
Κρύσταλλοι      Πρισματικοί,μερικές φορές επιμηκυσμένοι,
                σπάνια διπυραμιδοειδείς
Υφή             Στιφρή. Συχνά σε βελονοειδή ή
                πρισματικά συσσωματώματα
Διδυμία         {011} συχνή, επαφής
Σκληρότητα      6 - 6,5
Σχισμός         Καλός {110}, ατελής (111}
Θραύση          Κογχοειδής, ανώμαλη
Λάμψη           Αδαμαντοειδής, ενίοτε θαμπή μεταλλική
Γραμμή κόνεως   Καστανέρυθρη έως ανοικτοκόκκινη
Πλεοχρωισμός    Εμφανής (κόκκινο, καστανό, κίτρινο, πράσινο)
Διαφάνεια       Αδιαφανής, ημιδιαφανής σε λεπτούς κρυστάλλους

Πηγή: wikipedia