Σιδηροπυρίτης

Ο σιδηροπυρίτης (αγγλ. pyrite) είναι θειούχο ορυκτό του σιδήρου. Η ονομασία του προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις "σίδηρος" και "πυρ", επειδή πιστευόταν ότι γεννά πυρ (φωτιά), καθώς παρήγαγε σπίθες, όταν τριβόταν σε σκληρές μεταλλικές επιφάνειες. Ο όρος παρέμεινε και διεθνοποιήθηκε, αν και παλαιότερα αναφερόταν σχεδόν σε όλα τα μικτά θειούχα. Παλαιότερα ονομαζόταν και ψευδοχρυσός (αγγλ. "fools gold"), λόγω του χρώματός του, που μοιάζει με αυτό του αυτοφυούς χρυσού, από τον οποίο, ωστόσο, διακρίνεται εύκολα λόγω της πολύ μεγαλύτερης σκληρότητάς του (6,5 έναντι 2,5 του χρυσού) και της μέλαινας γραμμής κόνεως (η του χρυσού είναι κίτρινη).

Ανευρίσκεται σε όλα τα γεωλογικά περιβάλλοντα: Αποτελεί επουσιώδες ορυκτό σε πυριγενή πετρώματα, ανευρίσκεται σε υδροθερμικές φλέβες συνδεόμενος με τα υπόλοιπα μικτά θειούχα (γαληνίτη, σφαλερίτη, μαρκασίτη, χαλκοπυρίτη, αρσενοπυρίτη) και σε κοιτάσματα προερχόμενα από μεταμορφώσεις επαφής, καθώς και σε ιζηματογενείς αποθέσεις. Μολονότι κρυσταλλώνεται στο κυβικό σύστημα, εμφανίζει ατελή συμμετρία, επειδή οι κρυσταλλικές έδρες (ιδιαίτερα των κυβικών κρυστάλλων) εμφανίζουν ραβδώσεις. Η πολυμορφική παραλλαγή του ονομάζεται μαρκασίτης και κρυσταλλώνεται στο ορθορομβικό σύστημα.

Απαντά σε πολλά μέρη του κόσμου μαζί με άλλα μικτά θειούχα. Από τα σημαντικότερα κοιτάσματά του είναι αυτά στην Βολιβία, στις ΗΠΑ, στο Περού στην Ισπανία και στη νήσο Έλβα. Κοιτάσματά του απαντούν επίσης στην Ναμίμπια, στην Γκάνα, στην Ζάμπια και στην Δημοκρατία της Νότιας Αφρικής. Στην Ελλάδα το σημαντικότερο κοίτασμά του βρίσκεται στη νήσο Σέριφο. Μολονότι περιέχει σημαντική ποσότητα σιδήρου, χρησιμοποιείται κυρίως στην βιομηχανία παρασκευής του θειικού οξέος: Ο σιδηροπυρίτης, ύστερα από μηχανικό καθαρισμό, φρύσσεται, οπότε παράγεται διοξείδιο του θείου: FeS2 + O2 → Fe2O3 + SO2

Το παραγόμενο διοξείδιο του θείου υφίσταται καταλυτική οξείδωση σε τριοξείδιο του θείου (με καταλύτη πεντοξείδιο του βαναδίου (V2O5), το οποίο, διαλυόμενο στο νερό, παρέχει θειικό οξύ (H2SO4). Χρησιμοποιείται, επίσης, στην παρασκευή θειικών αλάτων του σιδήρου, τα οποία έχουν ευρύτατη εφαρμογή στην παρασκευή μελανιών, χρωμάτων και βαφών συντήρησης καθώς και απολυμαντικών.

Κατηγορία       Σουλφίδια
Χημικός τύπος   FeS2
Πυκνότητα       5,1 gr/cm3
Χρώμα           Κίτρινο του μπρούντζου
Σύστημα 
κρυστάλλωσης    Κυβικό
Κρύσταλλοι      Κύβοι, οκτάεδρα ή πενταγωνικά δωδεκάεδρα
Υφή             Συμπαγής, κοκκώδης, σπανιότερα βοτρυοειδής ή σταλακτιτοειδής
Διδυμία         Κατά {110}, συνδιαβλαστάνουσα, σπανιότερα διεισδύσεως
Σκληρότητα      6 - 6,5
Σχισμός         Ατελής
Θραύση          Κογχοειδής
Λάμψη           Μεταλλική
Γραμμή κόνεως   Πρασινομέλαινα
Διαφάνεια       Αδιαφανής

Πηγή: wikipedia