Τιρκουάζ

Είναι ένα γαλαζοπράσινο αδιάφανο ορυκτό. Οι Γάλλοι το ονόμαζαν turquoise και οι Βενετσιάνοι turchesa που σημαίνει «από την Τουρκία», γιατί οι Ευρωπαίοι έμποροι του μεσαίωνα αγόραζαν το τιρκουάζ στα Τούρκικα παζάρια, όπου είχε φτάσει από την Περσία. Είναι σπάνιο και περιζήτητο υλικό. Όλοι οι αρχαίοι πολιτισμοί το έχουν χρησιμοποιήσει για χάραξη, για φυλαχτό, για κοσμήματα. Η νεκρική μάσκα στον τάφο του φαραώ Τουταγχαμών στην Αίγυπτό ήταν από τιρκουάζ ,όπως και δαχτυλίδια που βρέθηκαν στον τάφο του. Οι Αζτέκοι χρησιμοποιούσαν τιρκουάζ και άλλους πολύτιμους λίθους μαζί με χρυσό, για να φτιάξουν ένα είδος μωσαϊκού, που διακοσμούσαν μαχαίρια, ασπίδες, μάσκες, κ.λ.π Μέχρι σήμερα τα παραδοσιακά κοσμήματα των Ινδιάνων της Αμερικής έχουν σαν βάση το τιρκουάζ. .  Οι λαοί της Μεσοποταμίας, οι λαοί στην κοιλάδα του Ινδού ποταμού, και οι Κινέζοι, γνώριζαν επίσης και χρησιμοποιούσαν το τιρκουάζ. Στην αρχαία Ελλάδα ήταν γνωστός σαν καλλαίτης ή καλλαίς λίθος. Στον Πλίνιο συναντάμε το όνομα callaina ή «καλός λίθος».

Ο χημικός τύπος είναι CuAl6(PO4)4(OH)8·4H2O έχει σκληρότητα 5,5 και ειδικό βάρος 2.8. Στην Περσία υπάρχουν ορυχεία τιρκουάζ που είναι σε λειτουργία για πάνω από 2000 χρόνια, και παράγουν μέχρι σήμερα την καλύτερη ποιότητα τιρκουάζ παγκοσμίως. . Άλλο ορυχείο στην χερσόνησο του Σινά λειτουργούσε από το 3000 π.Χ. μέχρι πριν λίγα χρόνια. Στις Η.Π.Α. υπάρχουν πολλές περιοχές που υπάρχουν κοιτάσματα τιρκουάζ, Νεβάδα, Αριζόνα Νέο Μεξικό κ.λ.π. Οι Η.Π.Α. και η Κίνα είναι οι μεγαλύτερες παραγωγοί χώρες. Σε μία περιοχή μόνο στον κόσμο υπάρχει μία σπανιότατη ημιδιάφανη ποιότητα τρκουάζ, στη Βιρτζίνια των Η.Π.Α.

Πολύ μεγάλη ζήτηση για τιρκουάζ υπήρχε την δεκαετία του 1960. Μετά από μία κάμψη που πέρασε η ζήτηση του τα επόμενα χρόνια, τελευταία επανήλθε στην κατηγορία των περιζήτητων πετρών. Λόγω της μεγάλης του ζήτησης έχουν γίνει πολλές απομιμήσεις τιρκουάζ. Η πιο συνηθισμένη είναι από βαμμένο χαουλίτη.

Το τιρκουάζ είναι ένα ορυκτό πορώδες, που δεν έχει μεγάλη σταθερότητα. Κατά την έκθεσή του στο φως, και κατά την επαφή του με τον ατμοσφαιρικό αέρα, με σπρέι κ.λ.π., έχει την τάση να αλλάζει το χρώμα του. 

Για να παραμείνει σταθερό, συχνά το καλύπτουν επιφανειακά, με ένα ειδικό βερνίκι. Ως προς την δημιουργία του το τιρκουάζ είναι ένα δευτερογενές ορυκτό, που σημαίνει ότι δημιουργείται από την αλληλεπίδραση προυπαρχόντων ορυκτών.

Πηγή: Jewelpedia